Voorzitter, we willen van deze plek het college, de ambtenaren en allen die een bijdragen leveren aan onze samenleving danken. Er wordt veel werk verzet en dat in politiek en maatschappelijk roerige tijden. Er gebeurt veel en de onzekerheid neemt toe. Er is behoefte aan perspectief en de politiek van hoop.

Armoede

Voorzitter, velen hebben het goed, maar dat geldt niet voor iedereen. Macro-economisch kan het zo goed gaan, onze economie groeit en we hebben de hoogste welvaart ooit. Maar er is ook de andere kant, mensen die leven in armoede. Dat is ook de werkelijkheid. Een politiek die betekenis heeft, moet ook daar een antwoord op hebben om de tweedeling te voorkomen. Zien we de ander nog staan? Zorgen we nog voor elkaar? ChristenUnie/SGP wil een schild zijn voor het zwakkeren, omdat elke mensenleven waardevol is en iedereen hoort erbij in onze samenleving! Het baart dan ook zorgen dat de armoedecijfers de verkeerde kant opgaan.

We zien dat het percentage huishoudens met problematische schulden is gestegen van 6,5% naar 7,3%. We hebben de laatste jaren verbeteringen kunnen doorvoeren in de vroeg signalering, maar er is blijkbaar meer nodig. ChristenUnie/SGP daagt het college uit om hier met stevig beleid te komen! Kan het college aangeven wat ze hieraan doen? En kan hierbij het huisbezoek een oplossing bieden, dus die aanpak intensiveren omdat is gebleken dat deze aanpak effectiever is dan bellen bijvoorbeeld. En kan deze aanpak ook breder worden ingezet, dus op andere beleidsterreinen zoals de behoefte aan zorg en ondersteuning? Benut specifieke uitkeringen van de Rijksoverheid en voorkom dat we, indien we ze niet weten uit te keren en dat het geld teruggaat naar het Rijk.

Zorg

Ook als het gaat om de zorg ziet onze fractie nog verbeterpunten. Onze maatschappelijke partners brengen met regelmaat knelpunten onder onze aandacht. Deze punten meenemen in lopende trajecten en in onderlinge gesprekken is wat ons betreft niet voldoende. We gaan daarom graag na de zomer verder met elkaar het gesprek aan om concrete problemen met elkaar te bespreken om erna met concrete oplossingen te komen.

We zien dat het college de aanpak jeugdhulp op school op het IKC in Zevenhuizen als effectief bestempelt. Kan worden aangegeven waar de effectiviteit in zit? Voor ChristenUnie/SGP is het doel het aanpakken van problemen in de klas om daarmee jeugdhulp te voorkomen. Onze oproep is: blijf oog houden voor passende effectieve alternatieven en gedeelde verantwoordelijkheid (met onderwijs).

Woningbouw

Voorzitter, ChristenUnie/SGP maakt zich altijd hard voor woningen voor onze starts, gezinnen en ouderen. We zijn blij met de brede steun voor het vijfde dorp en het bouwen in en aan de dorpen. Dat is goed en nodig. Hierbij vragen we ook nadrukkelijk aandacht voor de vergroening van de wijk. Leven in een groenere wijk of wonen in een groenere omgeving is gewoon fijn. Hier moet ook aandacht voor zijn bij inbreilocaties.

Er is maatschappelijk veel behoefte aan woningen. Als Zuidplas zijn we een ontwikkelgemeente en zetten we hier dus ook fors op in. Tegelijkertijd baart het ChristenUnie/SGP ook zorgen dat projecten vertragen. Neem de scholenlocaties in Moerkapelle, de Arguslocatie in Moerkapelle en Nieuwerkerk-noord. Waar kunnen we in en aan de dorpen nog ontwikkelen, heeft het college nog locaties in gedachten?

De ontwikkeling van het Middengebied kent de nodige dynamieken. Er speelt veel rondom deze ontwikkeling en dat begrijpen we ook. Het is een forse gebiedsontwikkeling met tal van emoties en uitdagingen. We zijn er nog lang niet, maar het eerste bestemmingsplan is door een grote meerderheid in deze raad aangenomen. Ook komt het tweede bestemmingsplan eraan later dit jaar. Hier ziet de fractie van ChristenUnie/SGP naar uit.

Te vaak horen we klachten over de wijze van participatie. Laten we hier echt scherp op zijn. En ja voorzitter, participatie is niet mislukt als het niet altijd tegemoetkomt aan de wensen van inwoners. Als ChristenUnie/SGP willen we niet te hoog van de toren blazen door met te hoge ambities en te weinig middelen in geld en ambtelijke capaciteit te doen voorkomen dat we het wel kunnen. Wees hierin ook realistisch! Wees volstrekt helder wat wel en niet kan en communiceer proactief! Er ligt een relatie tussen het wekken van (hoge) verwachtingen en het vertrouwen in de overheid.

Ondernemers

Voorzitter, voordat ik naar het kopje financiën wil gaan, heb ik het nog graag over onze ondernemers. Zij zijn het die zorgen voor banen en het verdienen van ons geld en op die manier kunnen we als overheid ook geld uitgeven. We moeten het immers eerst verdienen voordat we het uitgeven. Ruimte voor ondernemerschap is dan van belang. In de eerste plaats zijn we blij met de lage leegstand van winkels. We blijven oog houden voor de toekomst van de Dorpsstraten in de verschillende dorpen. Hier zal echt een heldere visie voor moeten komen! Draag ook zorg voor de gesprekken tussen de gemeente en ondernemers. Zoek hen actief op!

Financieel:

Voorzitter, het is geen nieuws dat de financiële vooruitzichten niet al te rooskleurig zijn. Daar komt bij dat de Rijksoverheid niet thuis geeft als het gaat om de financiële middelen. We krijgen wel de taken, maar niet altijd de knaken. We hebben zorg te dragen voor het huishoudboekje van de gemeente en ChristenUnie/SGP is hierop altijd aanspreekbaar. Het is geld van al onze inwoners en daar moet nauwkeurig mee om worden gegaan.

Als we kijken hoe gemeente Zuidplas ervoor staat dan constateren wij het volgende:

1.)   Er staat ontzettend veel op stapel. Het aantal projecten is bijna niet te bevatten, het zijn van een groeigemeente vergt veel van de organisatie. We zijn te ambitieus.

2.)   Onze reservepositie is op dit moment voldoende, maar zeker niet bovenmatig. Ook de accountant geeft aan dat maatregelen nodig zijn. Verder interen is geen optie, zeker niet in combinatie met het risicoprofiel Middengebied. Dat vraagt om versterking van de reservepositie. Volgens het PRO is het streefbedrag nog niet beschikbaar en de risico’s nemen toe. College, hoe zorgen we ervoor dat er aan het einde van het jaar voldoende buffer Middengebied beschikbaar is?

3.)   Tot slot zien we dat de OZB nog geen 10% van onze inkomsten vormt, dus met een kleine belastingverhoging komen we er niet.

We zullen echt naar de uitgaven moeten kijken. De openbare ruimte is qua bezuinigingen al aan de beurt geweest, en maar een klein deel van onze begroting is beïnvloedbaar. Het vraagt om moeilijke keuzes, maar dat is waar we hiervoor zitten. In dat licht kijken we met wat gefronste wenkbrauwen naar het extra geld voor de sportstichting. We horen graag van het college wat maakt dat hier €300.000 naartoe zou moeten gaan. We laten ons graag overtuigen!

Hoe verder?

Nodig is een goede balans tussen bezuinigingen en lastenverzwaringen, maar het valt ons op dat in de Zomernota nog geen echte oplossingsrichting wordt voorgeschoteld. Kan het college aangeven hoe het proces om tot een sluitende begroting 2026 te komen wordt vormgegeven?

We hebben geprobeerd ook zelf de handschoen op te pakken en twee moties en een amendement opgesteld. We hopen op uw steun daarvoor en zien uit naar andere richtinggevende ideeën.

1. Motie OZB niet woningen

Gebleken is dat de OZB voor niet woningen fors achtergebleven is met het regionale gemiddelde. Zuidplas laat hier simpelweg geld liggen en daarom deze motie die het college ruimte geeft om bij de OZB-woningeigenaren zoveel mogelijk te ontzien. Inwoners krijgen ook al te maken met een hoge stijging in de afvalstoffen, zo lezen wij tussen de regels door.

2.Motie eind 2024 een reëel bezuinigingsscenario op hoofdlijnen

Voor 2025 is het vooruitzicht goed, maar ChristenUnie/SGP wil de hete aardappel vanaf ravijnjaar 2026 niet voor zich uitschuiven. De opgave is te groot om op het laatste moment te laten aankomen. Zaken waar wij naast de zojuist genoemde inkomstenkant aan denken:

• We denken dat we er niet aan ontkomen ook naar de organisatie te kijken. Een simpele ingreep als één jaar geen uitbreiding formatie (wel de lonen indexeren) levert al € 0,5 mln op. Dan moeten we inderdaad ook projecten schrappen, maar dan snijdt het mes dus aan twee kanten!
• De investeringsplanning is nog steeds te fors. Het bedrag dat in 2024 is gepland is het dubbele van wat in 2023 aan investeringen is gerealiseerd.
• Ten aanzien van Jeugd willen we het uitgangspunt hanteren dat de afnemende bekostiging door het rijk (hervormingsagenda) taakstellend wordt doorvertaald naar onze eigen budgetten voor Jeugd.
• Voor veel zaken krijgen we aanvullende extra uitkeringen van het rijk. Het is te overwegen om dan de eigen financiële middelen op dat terrein te verlagen.  Als een ander het betaalt, moet je dan zelf wel investeren?

Via deze motie geven we de opdracht mee om bij de begroting van 2025 (Najaar 2024) een doorkijk te geven om te komen tot een sluitende begroting in 2026. De opgave is te  groot om het op het laatste moment te laten aankomen. En dan is er ook tijd voor bijvoorbeeld GR’en om er invulling aan te geven.

Ook begrotingsdiscipline moet uiteraard hoog in het vaandel blijven staan, we zien dan ook uit naar de uitkomsten van het zero-based-budgeting traject. College, hoe hoopvol zijn de eerste uitkomsten?

Tot slot is het in het kader van begrotingsdiscipline ook belangrijk om te stoppen met extra geld uitgeven. Daarover gaat ons amendement.

Amendement PA-agenda

1. Schrappen €240.000 en structureel €50k t.b.v. de lobby-agenda. Dit gaan we immers doen via de regio Midden-Holland. Graag een reactie van het college op dit amendement.

Als het aan ChristenUnie/SGP ligt moet de rust en voorspelbarheid terug in het begrotingsbeleid. Ook begrotingsdiscipline moet hoog in het vaandel blijven staan, want gezonde overheidsfinanciën zijn van cruciaal belang.

Voorzitter, ik begon het betoog over de politiek van hoop. Fundament voor ons doen en laten in de politiek is ons geloof in Jezus Christus. Dat geloof krijgt heel praktisch handen en voeten vanuit (Bijbelse) waarden rondom zorg voor elkaar, zorg voor de natuur en een rechtvaardige overheid. ChristenUnie/SGP neemt verantwoordelijkheid in het besef van afhankelijkheid en dat we leven in een gebroken en niet maakbare wereld. Wij wensen ons college veel wijsheid en succes toe. Dit onder de zegen van God.

Dankuwel!