Voorzitter,

Al heel wat jaren zijn we nu bezig met woningbouw in het Middengebied, het zg Vijfde Dorp. In 2017 het bid. Het vaststellen van het Masterplan in 2021 en nu ligt de Nota van Uitgangspunten voor. En allereerst de complimenten van onze fractie voor deze Nota. Er is heel veel werk verzet door college en ambtenaren om tot deze nota te komen. Het resultaat mag er zijn, het leest vlot door en snel is duidelijk wat de ambities en uitgangspunten zijn. Onze fractie ziet ook heel veel herkenbare zaken terugkomen, zoals het woningbouwprogramma met aandacht voor iedereen, parkeren en mobiliteit en de kwaliteit die wordt beoogd bij de bouw van dit dorp met het vele aandacht voor groen, daar is CU/SGP voorstander van. 

Hoe mooi de plannen ook zijn, er is ook een andere kant. Het is absoluut een majeur plan waar we nu over spreken en waar veel geld mee gemoeid is. En met deze economische tegenwind, doen we er dan goed aan om dit plan voor een vijfde dorp verder uit te rollen? Hebben we een keus, een alternatief? CU/SGP ziet die eigenlijk niet. Is dat een struggle? Jazeker.

Voorzitter, is CU/SGP nu tevreden over de NvU? Dat is nog niet het geval, we zien een aantal zaken die volgens ons beter kunnen. Ik ga op onderstaande punten daar wat over zeggen:

1. Bodem
2. Woningbouwprogramma en alternatieve woonvormen
3. Parkeren en mobiliteit
4. Energie en het Visje
5. De Groene Schakel
6. Sociale component
7. Participatie en communicatie
8. Financiën
9. Afsluiting

 Ad 1. Bodem:

Voorzitter, de bodem is heel belangrijk, dat is de fundering waarop het dorp staat. De keuze van de voorbelasting is heel belangrijk. Als de onderliggende kwel openbarst, krijgen we geen herkansing. We lezen in de nota dat er als uitgangspunt is gekozen voor een restzettingseis van 20cm bodemdaling in 30 jaar. Dat is de gebruikelijke eis. Als ambitie is lezen we 10cm in 30 jaar. We begrijpen dat de ambitie financieel flinke gevolgen heeft. Maar doen wel de oproep aan het college om op zoek te gaan naar geld om de ambitie waar te kunnen maken. Het gaat niet alleen om de veiligheid van onze inwoners die in het Middengebied gaan wonen, maar ook om minder verzakking van wegen en riolering in de toekomst.

Ad 2. Woningbouwprogramma en alternatieve woonvormen:

Het woningbouwprogramma zoals dat nu verwoord staat in de NvU kunnen wij ons grotendeels  vinden. Dat is een mooi afgewogen geheel. We lezen in de nota dat er woningbouw komt van jong tot oud. En van ouderen horen we nogal eens dat ze graag zouden wonen in een vorm van “Knarrenhof” Hier lezen we verder niets over in de nota. Heeft het college ook aandacht voor deze vorm van wonen voor ouderen bij de ontwikkeling van het Middengebied?

En voorzitter, CU/SGP wil voorzichtig zijn met het sleutelen aan het woningbouwprogramma. We moeten het totaalplaatje scherp houden. Blijf vooral aan de kwaliteit denken, als we daar aan gaan sleutelen, dan sturen we een rekening naar de toekomst. CU/SGP wil dat zeker niet.

Ad 3. Parkeren en Mobiliteit

Dit is wel een van de heikele punten in het plan. Parkeren en mobiliteit heeft alles met elkaar te maken. Er wordt uitgegaan van het STOMP of THAMES principe, waarbij de privé auto op de laatste plaats staat. Het gaat er dus om: hoe belangrijk blijft het bezit en gebruik van de privé auto naar de toekomst toe en hoe kunnen we andere vormen van mobiliteit stimuleren, zoals OV en deelmobiliteit. Wat ik zo lastig vind aan parkeren en mobiliteit is dat we met de ogen van nu kijken naar het dorp van de toekomst. Hoe gaan dingen zich ontwikkelen en hoe kunnen we sturen. Voorzitter, allereerst parkeren. In fase 1A zal de afhankelijkheid van de auto nog groot zijn omdat andere vormen van vervoer nog ontbreken. Dus een parkeernorm van 1,1 is dan aan de lage kant. We zien dan ook liever hier een hogere norm van 1.3.  CU/SGP dient een hiervoor een amendement in, samen met de VVD, om de parkeernorm naar gemiddeld 1.3 te borgen volgens het uitgangspunt van het mobiliteitsconcept. Nu weten we nog niet hoe het autogebruik en parkeren zich gaat ontwikkelen in fase 1A, in relatie tot het OV wat in die periode een plek krijgt. Gaan bewoners de bus pakken, delen ze een auto of pakken ze de fiets naar het station in Gouda.  Daarom moet in fase 1A parkeerdruk en transportbewegingen , maar ook fiets- en OV gebruik blijvend gemonitord worden om te bepalen of de gemiddelde parkeernorm van 1,3 nog volstaat. Blijkt hieruit dat er meer parkeerplaatsen nodig zijn, dan is er een raadsbesluit voor nodig om meer parkeerplaatsen te realiseren. Deze gemiddelde parkeernorm van 1,3 geldt alleen voor fase 1A. De gemiddelde parkeernorm voor de volgende fases wil CU/SGP pas vaststellen na fase 1A. En als randvoorwaarde geldt wel dat voor de vaststelling van de parkeernorm het OV, de wandel- en fietspaden en de deelmobiliteit gerealiseerd moeten zijn. Hiervoor dient CU/SGP een motie in.

Naast parkeren is mobiliteit ook een zorg. Hoe houden we een goede doorstroming op onze wegen. En voorzitter, we maken ons nog het meest zorgen om de N219. Deze provinciale weg staat nu al vol tijdens de spits. En dat wordt alleen maar erger met de ontwikkeling van Knibbelweg Oost en het Vijfde Dorp. Daarom dient onze fractie een motie in met de oproep aan het college om zich in te spannen om gezamenlijk met de bestuurlijke partners de doorstroming op de N219 te verbeteren.

 Ad 4. Energie en het Visje

Het Visje in Zuidplas. Dat is nu redelijk symbool komen te staan voor energielandschap. Bedoeld om vol gelegd te worden met zonnepanelen om de energieneutraliteit te waarborgen. En het Visje gebruiken om vol te leggen met zonnepanelen, daar heeft CU/SGP moeite mee. Het gaat ten koste van natuur. In eerste instantie was daar een bos bedoeld, het Koning Willem 1 Bos. Dat bos zou onze fractie graag gerealiseerd zien, we hebben al zo weinig natuur in onze gemeente en ook voor recreatie is dit een mooie aanvulling. Maar we begrijpen ook dat de energieneutraliteit geborgd moet worden, dus dat het visje nodig kan zijn voor de toepassing van opwekking van energie, waarbij we niets uitsluiten en wind uiteindelijk ook een optie kan zijn. Onderzoek naar een kostendrager in het visje behoort ook tot de scenario’s. Dit kan helpen om financieel draagkrachtiger te worden en om andere zaken in het dorp te realiseren. Daarom dient onze fractie samen met de VVD een motie in om met meerdere scenario’s te komen voor een toekomstbestendige invulling van het visje.

 Ad 5. Groene Schakel:

In het Masterplan in besloten om een Groene Schakel om het dorp te leggen die in verbinding komt te staan met de andere recreatiegebieden in de regio. En dat is een mooi streven. Maar CU/SGP vraagt zich wel af hoe dat gerealiseerd gaat worden. Er zijn grote ambities om de Groene Schakel waar te maken, maar er zijn geen gelden om op dit moment de ambities waar te maken. Maar waar  CU/SGP bang voor is en absoluut niet wil, is een verpauperd gebied waar ondernemers geen enkel toekomstperspectief meer hebben. Denk daarbij aan Nieuwerkerk Noord of de Groene Zoom. Daarom dient onze fractie hier een motie voor in met oproep aan het college om inzicht te geven in de strategie om te komen tot een Groene Schakel. En actief fondsen te gaan verwerven. En perspectief te geven aan de ondernemers in dit gebied.

Ad 6. Sociale component:

 In de nota van uitgangspunten is er veel aandacht en zorg voor de ruimtelijke plannen. Wat gaan we bouwen en hoe gaan we bewegen. Maar er komen ook mensen wonen in het vijfde dorp en zij hebben ook zorg nodig. En de maatschappelijke ambitie van het college, namelijk Kansrijk en Gezond Zuidplas, willen we ook voor deze nieuwe inwoners echt voor elkaar krijgen. Dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de gemeente, inwoners zelf, vrijwilligers en andere maatschappelijke partners. Voorzitter, we zien nog onvoldoende terug in de nota van uitgangspunten hoe het college daarop voorsorteert, hoe het college zorgt dat er goede zorg, maar ook goede preventie komt om te voorkomen dat er steeds meer zorg nodig is. Daarom dient CU/SGP een motie in om een prognose van de zorgbehoefte in kaart te brengen en in dialoog met maatschappelijke partners te komen tot een dorp met passende voorzieningen en waar men zich inzet voor een kansrijk en gezond Zuidplas.  

Ad 7. Participatie en communicatie

Voorzitter, het is al eerder gezegd, dit is een majeur plan wat ook veel inwoners en ondernemers gaat raken. En voornamelijk onze inwoners in het Middengebied. Want de gevolgen voor hen bij dit plan zijn heel groot. Wij gaan als Raad even beslissen over hun gronden en hun woon- werk- en leefgebied. En dat heeft heel veel impact op hun leven. Voor hen mogen we wel veel aandacht hebben. Het is dan ook van groot belang dat deze inwoners goed worden meegenomen in alle plannen. Wat zij kunnen verwachten, waar zij inspraak hebben. Voorzitter, we doen hier met klem de oproep: neem onze inwoners goed mee in de verdere uitwerking van alle plannen.

Maar ook onze andere inwoners gaat het raken. In de mooie Zuidplaspolder wordt een compleet dorp gebouwd. 8000 woningen erbij. Dat raakt onze inwoners uit de andere dorpen die een stuk open polderlandschap zien verdwijnen. Koeien maken plaats voor stenen. Voorzitter, ook de inwoners in de huidige dorpen moeten goed meegenomen worden in wat ze kunnen verwachten. Wethouder, heeft u hier al een plan voor hoe u onze inwoners in het Middengebied en in de huidige dorpen meeneemt in alle plannen?

Ad 8. Financiën

Eerst iets over het risicoprofiel en het gevraagde budget.

De grondexploitatie sluit voorlopig met een negatief saldo van € 6 mln. Maar de bandbreedte waarin dit nog kan schuiven is groot en het voorgenomen bouwtempo achten wij ambitieus.

We hebben voor het Middengebied € 15 miljoen buffer gespaard in de reserve GREX en dat is niet voldoende om nu vol vertrouwen van start te gaan. Het geeft aan hoe majeur deze operatie is.

Wij onderschrijven dan ook het voorliggend besluit om voorlopig de geldsluizen niet open te zetten maar vooral de voorbereiding verder ter hand te nemen en nog wat huiswerk te doen.

Want als je geld tekortkomt kun je 3 dingen doen: geld ophalen, zelf bijpassen of de kwaliteit verlagen. Wat ChristenUnie/SGP betreft doen we nu nog zeker geen concessies aan de kwaliteit, we moeten nog van start gaan! Laten we eerst het gesprek aangaan met de partners, ook zij willen een kwalitatief hoogwaardig dorp!

En net als 175 jaar geleden bij de drooglegging moeten andere bestuurlijke partners over de brug komen. Daarom dienen wij een motie in. 

Er zijn op Europees, landelijk en provinciaal niveau diverse subsidieregelingen die zich richten op het versnellen of stimuleren van woningbouw, klimaatadaptatie, openbaar vervoer, natuur, duurzaamheid en circulariteit.

Ook roepen we de bestuurlijke partners op om solidair te zijn om voor deze bovenregionale gebiedsontwikkeling tot een sluitende businesscase te komen.

Afsluiting

Voorzitter, de reden van het ontstaan van Zuidplas is om een dorp te bouwen in het Middengebied. 

Al met al is dit een heel majeure ontwikkeling met een verstrekkend besluit. Wanneer deze Nota van Uitgangspunten wordt aangenomen, betekent dat weer een stap dichter bij de bouw van een nieuw dorp. CU/SGP wenst het college, de raad en de ambtenaren de onmisbare zegen van God toe bij de verdere doordenking van alle plannen rondom het Middengebied.